Paranoya hastalığı daha çok 30-40 yaşlarından sonra görülüyor. .

Paranoya hastalığı diğer adıyla paranoidi ağır ve şiddetli şekilde, korkulu, endişeli düşünceler barındırma temeline dayanan zihinsel ve ruhsal bir sorun olarak karşımıza çıkıyor.  Paranoyada kişiler, sürekli olarak mantıksız ve gerçek dışı yanılgılara kapılıyor. 

Kişinin çoğunlukla  tek bir konuyla ilgili takıntısı bulunuyor. Hastalıkta takip edilme, kıskanma, hastalanma, zehirlenme, aldatılma gibi niteliği olmayan olaylar beliriyor. Bu hastalık kişilerde daha çok 30-40 yaşlarından sonra görülüyor. 

Anksiyeteyle  yakından ilişkisi olan paranoyak düşüncelerin bazı seviyeleri yer alıyor. Bu düşüncelerden bazıları sosyal hayatı olumsuz etkilerken bazıları ise çok fazla olumsuz etki yaşatmıyor.

Paranoya hastalığı evreleri nelerdir?

Analiz ve Dikkat Evresi: Bu evrede hastalar etraflarındaki olup biteni daima kontrol edip, başına neler gelebileceklerini düşünüyor ve hakim olmaya çalışıyor. 

Persüküsyon Dönemi: Hastalar bu dönemde takıntılı oldukları konulara karşı önlemler almaya başlıyor. Öldürülme korkusu ile kullanılan güzergahlar değiştiriliyor yada gidilen yerlerde pencere ve kapılar sürekli kontrol ediliyor. 

Büyüklük Hezeyanlar Dönemi: Geçmiş dönemlerle birlikte hastalığın giderek gelişerek bu döneme gelmesi durumubda hasta kendini diğer kişilerden üstün görmeye başlıyor. Hatta insanların onu kıskandığını, çekemediğini düşünebiliyor. 

Paranoya hastalığının belirtileri nelerdir?

- Başkaları tarafından aldatıldığından, sömürüldüğünden kuşku duymak

- Kin tutmak ve haksızlıkları affetmemek

- Sır vermemek

- Sıradan sözleri bile gözdağı vermek ya da aşağılanmak şeklinde algılamak

- Sadece kendileri tarafından algılanan hareketlerden yola çıkarak saldırı ve öfke tepkileri göstermek

- Dostlarının ve iş arkadaşlarının güvenilirliğinden şüphe duymak

- Olmayan sesler işitmek

- Sokakta birine benzer insanları görse takip edildiğini düşünmek

- Alınganlık ve küslük

- Affedememe ve unutamama

Paranoya hastalığının nedenleri nelerdir?

- Genetik

-  Yaşlılığın yaklaştığının sezilmesi

- Travmatik olaylar (daha önceki yaşantıda acı ve düş kırıklıkları yaşanmış olması)

- Bedensel kusur ve çirkinlikleri olduğunun düşünülmesi

- Stres

- Yüksek tansiyon

- Beyindeki kan dolaşımının bozulması

- Bunama

- Felç 

- Düşük sosyoekonomik düzen

- Kullanılan bazı uyuşturucu maddeler

- Göçmen ya da azınlık olmak

- Aşırı onay verici ve çocuğu merkeze koyan bir ailede yetişmek

Paranoya tanısı nasıl konulur?

Paranoyayı oluşturan neden durumunu tespit etmek zor olabiliyor. Çünkü, güvensizlik duygusunun abartılıolması, bunama gibi başka herhangi bir başka bozukluk belirtisi de olabiliyor. Aynı zamanda tıbbi etkilerin zararlı olabileceği düşüncesiyle kişiler, doktorlarına sorunlarını aktarmada açık olamayabiliyor. 

Fakat yine de, kişinin ilaç geçmişi, fiziksel sağlık muayenesi, semptomların değerlendirilmesi ve birtakım psikolojik testler gibi yöntemlerle paranoya tanısı konuluyor.

Paranoya hastalığının tedavisi nasıl yapılır?

Paranoya hastalığının tedavisi belirtilerin özellik ve şiddetine bağlı olarak değişiyor. Paranoya tedavisi, ilaçlarla, terapilerle, başa çıkma yöntemleriyle veya  kliniklerde belli bir süre kalınarak yapılıyor.

Anti-anksiyete ilaçlar ya da anti-psikotik ilaçlar paranoya semptomlarını hafifletiyor. Psikolog ya da psikiyatrist yardımı ile de düzenlenen terapilerde, hastanın açık ve sorunlarını ve yaşadıkları geçmiş süreçleri anlatmaları, paranoya tedavisinde önemli oluyor.

Başa çıkma becerisi ise terapilerde kişiye farklı açıdan düşünebilme yeteneğinin kazandırılması ve sorunlarla başa çıkabilme becerisinin geliştirilmesi, paranoyanın tedavisine önemli rol oynuyor.  

Hastane ya da klinikte yatılı tedavi ise ciddi seviyelere ulaşan paranoya durumunda yatılı olarak tedavi başlıyor. 

Paranoya tedavi edilmezse ne olur? 

Paranoya tedavi edilmezse zaman içinde şizofrenik olaylar kendini gösterebiliyor. İş , aile ve sosyal ilişkilerini sürdüremedikleri bir durum oluşabiliyor. Ayrıca paranoyada şiddete eğilim göz ardı edilmemesi ve mutlaka ona uygun tedbirler alınması gerekiyor.

Paranoyak kişilere nasıl davranmalı?

- Şakadan da olsa yalan söylenmemeli

- Açık olup hiç bir şey gizlenmemeli

- Doğal olup, kendinizi kanıtlama, sadakatinizi ispat etme çabasına girmemek

- Paronoyak kişilik bozukluğu olan kişi eşinin kendini aldattığından şüpheleniyorda eşinin "Senin beni bu şekilde sorgulaman çok incitici" gibi sözlerle net ve açık davranmak

- Öfkelenmemek

- İmalı konuşmalardan uzak durmak

- Güvenlerini kazanmak için sabırlı olmak

- Hastalarla yüzleştirici olmamak

Paranoya hastalığı için hangi bölüme gidilir?

Paranoya hastalığı için Psikiyatri bölümüne gitmek gerekiyor.