İdrar Kaçırma Sık Görülen Bir Rahatsızlıktır
Tıp dilinde Üriner İnkontinans yani idrar kaçırma, kişinin istemsizce aniden idrarının idrar yolundan dışarı çıkması durumuna denir. Bazı hastalarda gün içerisinde ani görülürken, bazı hastalarda öksürük, gülme, hapşırma, bir şey kaldırırken, yürürken gibi hareket halinde ya da zorlayıcı durumlarda görülmektedir.
Erkeklere oranla kadınlarda daha sık görülen idrar kaçırma sorunu, yaşın ilerlemesiyle birlikte ortaya çıkar. 30 yaşın üzerindeki kadınlarda rastlanmaktadır. Hastalık tedavi edilmezse kalp krizi, felç gibi durumlara kadar varabilmektedir.
Günlük sıradan aktiviteleri yaparken bile zorlanan kişiler, sosyal yaşamında sorunlar yaşamaya başlar. Tuvalete zor yetişme, sürekli idrarını yapma ihtiyacı, idrarını kaçırma gibi nedenler hayat kalitesini düşürmektedir. Günde yedi kereden fazla idrara çıkmak normalin üstünde olduğu için, bir hekime muayene olunabilir.
İdrar Kaçırma Neden Olur?
Genellikle menopoz dönemi sonrasında görülen idrar kaçırma, çok doğum yapan kadınlarda da sık görülmektedir. Genetik yapıdan kaynaklı, bağ dokunun zayıf olması, sarkmaya müsait olan kişilerde çok görülür. Zorlu bir doğum yapan kadınlarda genellikle rastlanır.
Erkeklerde idrar kaçırmanın prostatın büyümesi ile birlikte idrar kesesi çıkışında tıkanıklık neden olabilmektedir. Prostat ameliyatı olanlarda idrar kaçırma sık görülür.
İdrar Kaçırmaya Neden Olan Faktörler
- Katılımsal nedenler
- Aşırı şişmanlık
- Yaşın ilerlemesi
- Zor, travmatik doğumlar
- İdrar tümörleri, taşları
- Kronik kabızlık
- Aşırı alkol tüketimi
- Işın tedavisi
- Prostat kanseri ameliyatı
- Alzheimer, demans gibi beyin işlevlerinin yavaşladığı hastalıklar
- Vajinal ve idrar yolu enfeksiyonları
- Menopoz dönemi sonrası hormon değişikliği
- Sinir hastalıkları
- Tedavisi yapılmadan diyabet
İdrar Kaçırma Çeşitleri
Taşma Tipi İdrar Kaçırma (Taşma İnkontinans); İdrarın mesanede birikmesiyle, damla şeklinde idrar kaçırma görülür. İdrar torbasının tam boşaltılamamasından kaynaklıdır.
Sıkışma Tipi İdrar Kaçırma (Urge İnkontinans); İdrar torbası kaslarının çok fazla çalışmasından dolayı, acil tuvalete gitme ihtiyacı ile birlikte tuvalete varamadan idrar kaçırma görülür.
Stres Tipi İdrar Kaçırma (Stress İnkontinans); Bir şey kaldırırken, öksürürken, merdiven çıkarken gibi durumlarda idrar kaçırma bu tipte görülür. Kadınlarda daha çok rastlanır. Pelvik tabanı kaslarının güçsüz olması veya idrar kesesi kaslarının yetersiz kalmasından kaynaklıdır.
Miks Tipi İdrar Kaçırma; Sıkışma ve stres tipi idrar kaçırma belirtilerinin birlikte yaşanmasıdır.
İdrar Kaçırma Problemine Karşı Öneriler
- Sigara bırakılmalıdır.
- Yetersiz ya da fazla sıvı alımı yerine dengeli sıvı tüketimi önemlidir. Günde 2 litreye yakın su tüketilmelidir.
- Yatmadan önce sıvı alınmamalıdır.
- Uykudan önce tuvalete gidilmelidir.
- Fazla kilo almamaya dikkat edilmelidir.
- Tuvalete çıkarken zorlanma varsa lifli besinler tüketilmelidir.
- Aşırı alkol tüketiminden uzak durulmalıdır.
- Baharatlı, kafeinli, asitli meşrubatlardan ve yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
- İdrar ihtiyacı hissedildiğinde, uzun süre idrar tutulmamalıdır.
İdrar Kaçırma Nasıl Teşhis Edilir?
Önccelikle hastanın öyküsü dinlenir. Hastanın şikayetlerini dinleyerek, ne zaman olduğu, günde kaç kere yaşandığı, sosyal yaşamını ne türlü etkilediği göz önünde bulundurulur. Hastaya günde ne kadar sıvı tükettiği ve idrara çıkma sürecini yazacağı bir kayıt tutturulur. İdrar analizi, kan testleri, Ped testi, PVR ölçümü, sistogram, sistoskopi, pelvik ultrasonografi, ürodinamik testler gibi yardımcı yöntemlerle tanı konulur.
Doktorun muayene sırasında soracağı sorular;
- Gece tuvalete kalkar mısınız?
- Gün içerisinde kaç kere tuvalete gidersiniz?
- Öksürürken, bir şey kaldırırken idrarınızı kaçırır mısınız?
- İdrarınızı yaptığınızda, idrar torbasının tam boşalmadığını hissediyor musunuz?
- Tuvalete zor mu yetişirsiniz?
- İdrar kaçırma ne kadar sık başınıza gelir?
İdrar Kaçırma Tedavisi
Hastalığın tipine ve hastanın durumuna göre tedavi yöntemi seçilir. Sıkışma tipi idrar kaçırmada duloxetin, ımipramin, antikolinerjikler, lokal östrojenli tabletler, kremler önerilir. Hekimin önerdiği ilaçlar dışında ilaç kullanılmaması gereklidir. Hastaya kegel egzersizleri, idrar yapma zamanlaması hakkında bilgi verilir. Elektriksel stimülasyon, sentetik materyal injeksiyonları, sinir uyarıcı cihazlar, botox gibi çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Ameliyatlı tedavilerde mesaneyi ve uretrayı desteklemek amaçlı yapılan askı operasyonu yapılır. Ameliyat yaklaşık 20 dakika sürmektedir.
Kegel egzersizlerinde idrar yaptıktan sonra çömelir vaziyette ya da ayakta kasıklarınızı sıkıp bırakmanız ve sonraki egzersizde kasıklarınızı sıkıp 5 saniye bekleyip gevşetmeniz istenir. Bu günde 10-15 kere tekrarlanır. Doktorun önerdiği şekilde yapılır.
İdrar Kaçırma İçin Hangi Bölüme Gidilir?
İdrar kaçırma şikayeti görüldüğünde Üroloji bölümüne gidilmelidir.