Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar için hem aileye hem öğretmenlere büyük iş düşüyor..
Bir tür psikiyatrik bozukluk olan Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) genellikle çocukluk yıllarında başlıyor. DEHB olan kişilerde yaşına ve gelişim düzeyine uygun olmayan davranış ve hareketler, istekleri erteleyememe ve dikkat sorunları görülüyor.
Toplumda görülme sıklığı yüzde 5-7 gibi bir oran olan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun (DEHB) çevresel, genetik ve biyolojik bir çok nedeni bulunuyor.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun belirtileri nelerdir?
- Çok hareketlilik (elleri, ayakları sürekli oynatma)
- Sürekli konuşma isteği
- Çocuğun sınıftayken oturulması gereken yerde kalkmak istemesi
- Başlanılan işi bitirilememesi (ödevlerini yapmama)
- Sık sık unutkanlık görülmesi
- Dış uyaranlara karşı dikkatin hemen dağılması
- Sessiz oyun oynayamama
- Birileri sohbet ederken sohbeti bölme
- Aileden yada okullardan çocuklar için şikayet gelmesi
- Çoğu zaman sıra bekleme güçlüğü
- Mental çabayı gerektiren görevlerden kaçmak
- Kızdırmak için bilerek yapılması istenmeyen şeyleri yapmak
- Çabuk sinirlenme
- Kendisiyle konuşulurken dinlemiyormuş gibi görünmek
- Çok hızlı konuşmak
- Sürekli koşturmak ve bir yerlere tırmanmak
- Çabuk sıkılmak
- Sabırsızlık
- Organize olmakta güçlük çekme
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun nedenleri nelerdir?
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun tek bir nedeni bulunmuyor. Fakat bireylerde bozukluğun ortaya çıkmasına sebep olan ya da bozukluğa yatkınlık göstermesine neden olacak etkenler saptanabiliyor.
- Hamililikte yaşanan sorunlar
- Zor bir doğum geçirmek ve beynin zarar görmesi
- Demir eksikliği
- Genetiklik
- Erken yaşta kayıplar ve ailelerin dağılması
- İlaçların yanlış kullanımı
- Alkol, nikotin, kurşun, civa alımı
- Enfeksiyonlar
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı nasıl konur?
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısının konulabilmesi için belirtilerin 7 yaşından önce başlaması, okul ve ev gibi en az 2 ortamda görülmesi ve günlük yaşamı etkileyecek boyuta taşınması gerekiyor.
Okul öncesi çocuklarda teşhis koymak zor olabiliyor. Çünkü zaten küçük çocuklar hareketli oluyor ve davranışları zamanla değişebiliyor. Bu durumda gelişimin izlenmesi gerekiyor.
Uzmanlar klinik sonuçları, muayene çözümleri ve psikometrik test sonuçlarını aile ve öğretmenden aldığı bilgilerle pekiştirerek teşhisi koyuyor.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu nasıl tedavi edilir?
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda genellikle terapi ve ilaç tedavisi bir arada yürütülüyor. Aynı zamanda okul ile aile desteği ve etkili çalışma biçimleri ile tedaviye destek veriliyor.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun tedavisinde en sıklıkla kullanılan ilaçlar, stimulan ilaçlar olup bu ilaçlar beynin uyarılma düzeyinin ve çalışmasının artırması amaçlanıyor.
Çocukla yapılan oyun terapileri de çocuğa kendi hayatını nasıl idare edeceğini öğretiyor ve özgüveni arttırıyor. Kendini kontrol etmeyi ve aynı zamanda sakinleştirmeyi öğretiyor.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tedavi edilmezse ne olur?
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tedavi edilmeyen çocuklarda, ileride alkol ve uyuşturucu madde kullanım riski artıyor. Aynı zamanda hem okul başarısı açısından hem kişilik gelişimi açısından gelecekte ciddi sorunlara yol açabiliyor.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuğa nasıl davranmalı?
- Çocukla konuşurken gözlerine bakarak konuşmak
- Çocukları başka çocuklarla kıyaslamamak
- Çocuğa onun da bir birey olduğunu hissettirmek
- Sadece olumsuz davranışlara yoğunlaşmamak, olumlu davranışlarını başarılarını da pekiştirmek
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu süresince sabırlık olmak
- Çocuktaki beklentiyi yükseltmemek
- Çocuğa karmaşık görevler vermemek
- Unutkanlığını azaltmak için not tutma alışkanlığı edindirmek
- Fiziksel enerjisni atabileceği spor branşlarına yönlendirmek
- Çocuğa karşı yaklaşımlarda tutarlı olmak
- Çocuklara sevgiyi belli etmekten kaçınmamak
- Çocukla inatlaşıp, tartışmamak
- Çocuklara güvenmek ve desteklemek
Öğretmenlerin de bu süreçte dikkat etmesi gereken hususlar bulunuyor. Çocukların dikkatini dağıtıcak uyarılar vermemek, öğrenciyi sürekli uyarmak yerine, öğrenciye hareket etme imkanı tanımak, aileler ile işbirliği yaparak ortak bir yaklaşım ve çalışma programı hazırlamak gibi bir kaç noktaya dikkat edilmesi gerekiyor.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu için hangi bölümü gidilir?
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu için Psikiyatri bölümüme gidilmesi gerekiyor.