Anal inkontinans , genelde doğum travması ya da makatta çatlak ve fistül cerrahisine yani ameliyatlara bağlı meydana geliyor..
Anal inkontinans halk dilindeki adıyla gaz ve dışkı kaçırma, toplumun yüzde 1-18’ini, kadınların yüzde 4-24’ünü ve erkeklerin yüzde 5’ini etkiliyor. Özellikle 65 yaş sonrası bu oran artıyor.
Anal inkontinans istemsiz olarak gaz ve/veya gaita kaçırılması yani gaz ya da gaitanın kontrol edilememesi şeklinde ortaya çıkıyor.
Bu sorun çoğunlukla doğum travması ya da makatta çatlak ve fistül cerrahisine yani ameliyatlara bağlı meydana geliyor. Özellikle anal fissür cerrahisinde iç kasın uygunsuz ve gereğinden çok kesilmesi durumunda hastalarda anal kirlenme, istem dışı gaz kaçırma şikayetlerine rastlanıyor.
Anal inkontinans (gaz-dışkı kaçırma) belirtileri nelerdir?
- İstemsiz gaz veya dışkı
- Makatta yanma ve acıma hissi
- Dışkı kaçağına bağlı olarak makat etrafındaki deride tahriş
- Makatta kaşıntı
Anal inkontinans (gaz-dışkı kaçırma) neden olur? Anal inkontinens (gaz-dışkı kaçırma) nedenleri
- Kadınlarda doğum sırasında makatı (anüsü) çevreleyen kaslarda yaralanma olması
- Makat bölgesi ameliyatları (Hemoroid, makat çatlağı ve makat fistülü)
- Aşırı miktarda dışkı gevşetici (laksatif) kullanımı
- İleri yaş
- Bağırsak yumuşatıcı ilaçlar
- Bağırsak iltihabı
- Rektum kanseri
- Bunama
- Kronik kabızlık
- İnme sonrasında gelişen felç
- Multipl skleroz (MS hastalığı)
Anal inkontinans nasıl teşhis edilir?
Anal inkontinans teşhisi konulması içinhastanın hikayesinin iyi alınması ve proktolojik masada dikkatli bir muayene edilmesi gerekiyor. Hastanın gaz gaita kaçırma sıklığı özel olarak skorlanıyor (İnkontinens skorlaması 20 puan üzerinden). Bu sayede yapılan tedavilerin etkinliği sübjektif de olsa görülebiliyor.
Teşhisteanal kasların görüntülenmesini sağlayan pelvik MR, endoanal ultrason (EAUS), anal basıncın ölçülmesini sağlayan anal manometre gibi sofistike testlerden de yararlanılıyor.
Anal inkontinans (gaz-dışkı kaçırma) nasıl tedavi edilir?
Anal inkontinans tedavisinde çeşitli tedavi seçenekleri yer alıyor. Hastalığın ne boyutta olduğunun net olarak belirlenmesi, tedavi açısından oldukça önem taşıyor.
İlaç tedavisinde bağırsak hareketlerini yavaşlatan ve kabız bırakan difenoksilat hidroklorid, loperamid, aktif kömür, pektin, bizmut türevleri, amitriptilin ve morfin türevi ilaçlar tercih ediliyor.
Kişilere diyet düzenlemeleri veriliyor. Kegel egzersizleri ile pelvik (çatı kemiği) taban kaslarının güçlendirilmesi amaçlanıyor. Makat kaslarının adeta gaz ve dışkı gelince sıkarak engel olunduğu gibi kasılıp gevşetilmesi prensibine dayanıyor.
İnteraktif biofeedback tedavi yönteminde ise pelvik taban yetersizliği durumunda kullanılıyor ve amaçları hastaya makat kaslarını doğru şekilde kasmasını öğretmek oluyor. Tedavinin dış makat kasının (eksternal anal sfinkter) egzersizi, makattaki katı ve sıvı dışkı ile gaz hislerinin ayırımının öğrenilmesi, dışkı gelince iç ve dış makat kasları arasındaki koordinasyonun öğretilmesi olarak başlıca üç aşaması bulunuyor.
Makat kasları stimülasyonu tedavi seçeneğinde makat içine serçe parmağı inceliğinde bir plastik (anal prob) yerleştiriliyor ve düşük akımlarla makat analı içine elektriksel uyarılar verilerek, makat kasları güçlendirilmeye çalışılıyor. Kalp pili olanlar, kalpte ritimde problem olanlar, sara hastası olanlar, hamilelerde, makatta iltihabi durumu olanlara uygulanmaması gerekiyor.
Tıpa uygulaması ile de prtalama 12 saat süre ile polüretan süngerden yapılmış fitil şeklinde bir tıpa uygulaması ileyüzde 80 civarında gaz ve dışkı kaçırma sorununun düzeldiği gözlemleniyor.
SECCA tedavisinde ise radyofrekans (RF) dalgaları ile kontinensin tekrar geriye kazandırılması amaçlanıyor, son yıllarda en etkin tedavi yöntemlerinden biri olarak kabul ediliyor.
Anal inkontinans nasıl önlenir?
- Laktoz intoleransı (tahammülsüzlüğü) olanlarda süt ve süt ürünleri kısıtlanması gerekiyor.
- Aşırı kahve, alkol ve bazı meyve sularını azaltmak
- Fasulye, brokoli (bir cins karnabahar), karnabahar, lahana, yeşil yapraklı sebzeler, brüksel lahanası, baharatlı yemekleri tüketirken dikkat etmek
- Öğünleri azar azar ve sık sık yemek
Anal inkontinans için hangi bölüme gidilir?
Anal inkontinans için Genel Cerrahi bölümüne gidilmesi gerekiyor.